Trong khi Nghị định 13 về Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân đặt ra các quy tắc chung, Luật An ninh mạng và Nghị định 53 hướng dẫn chi tiết lại đưa ra một yêu cầu còn nghiêm ngặt hơn đối với một số doanh nghiệp nhất định: Bản địa hóa Dữ liệu (Data Localization).

Đây là một trong những quy định có tác động lớn nhất đến các công ty công nghệ trong và ngoài nước đang hoạt động tại Việt Nam. Yêu cầu này không chỉ liên quan đến việc lưu trữ dữ liệu ở đâu, mà còn có thể bao gồm cả việc phải thành lập chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam.

Vậy, doanh nghiệp nào thực sự nằm trong diện áp dụng? Nghĩa vụ này được kích hoạt khi nào? Và quan trọng nhất, doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để đối phó với một thực tế không thể tránh khỏi này?

Luật An ninh mạng và Nghị định 13: Sự khác biệt là gì?

Điều quan trọng đầu tiên là phải phân biệt rõ ràng hai quy định này:

• Nghị định 13 (Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân): Áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp xử lý dữ liệu cá nhân của công dân Việt Nam. Quy định chính của nó về việc chuyển dữ liệu ra nước ngoài là phải "lưu trữ bản gốc tại Việt Nam".

• Luật An ninh mạng (và Nghị định 53): Áp dụng một yêu cầu bản địa hóa dữ liệu nghiêm ngặt và có thể yêu cầu thành lập pháp nhân tại Việt Nam, nhưng chỉ đối với một danh sách doanh nghiệp cụ thể trong các lĩnh vực cụ thể và chỉ khi một sự kiện nhất định xảy ra.

Doanh nghiệp nào thuộc Đối tượng Áp dụng?

Nghị định 53 liệt kê 10 lĩnh vực dịch vụ trên không gian mạng có thể phải tuân thủ yêu cầu bản địa hóa dữ liệu. Doanh nghiệp của bạn có thể thuộc đối tượng này nếu hoạt động trong các lĩnh vực sau:

1. Thương mại điện tử

2. Mạng xã hội và truyền thông xã hội

3. Thanh toán trung gian

4. Điện toán đám mây

5. Cung cấp tên miền quốc gia

6. Trò chơi điện tử trên mạng

7. Dịch vụ OTT (viễn thông, truyền hình)

8. Lưu trữ và chia sẻ dữ liệu trên không gian mạng

9. Cung cấp hoặc quản lý công cụ tìm kiếm

10. Các lĩnh vực khác sẽ được quy định

Tuy nhiên, hoạt động trong các lĩnh vực này không có nghĩa là bạn phải ngay lập tức bản địa hóa dữ liệu.

Khi nào Nghĩa vụ 'Bản địa hóa Dữ liệu' được Kích hoạt?

Đây là điểm mấu chốt. Nghĩa vụ này không tự động áp dụng. Nó chỉ được kích hoạt khi cả hai điều kiện sau được đáp ứng:

1. Doanh nghiệp của bạn hoạt động trong một trong 10 lĩnh vực nêu trên.

2. Bộ trưởng Bộ Công an ra quyết định bằng văn bản yêu cầu doanh nghiệp phải lưu trữ dữ liệu và/hoặc thành lập chi nhánh tại Việt Nam. Quyết định này được đưa ra sau khi xác định rằng doanh nghiệp đã vi phạm các quy định (ví dụ: không xóa bỏ nội dung bất hợp pháp theo yêu cầu, để xảy ra các hoạt động tội phạm mạng trên nền tảng của mình một cách có hệ thống).

Nói cách khác, đây là một biện pháp được áp dụng khi có vi phạm, chứ không phải là một nghĩa vụ mặc định cho tất cả mọi người.

Doanh nghiệp cần Chuẩn bị những gì?

Dù nghĩa vụ này chỉ được kích hoạt khi có yêu cầu, các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực nhạy cảm nên có sự chuẩn bị chủ động.

• Đánh giá Rủi ro Chủ động: Doanh nghiệp của bạn có nằm trong lĩnh vực có rủi ro cao không (ví dụ: mạng xã hội)? Bạn đã có chính sách kiểm duyệt nội dung và xử lý yêu cầu từ cơ quan chức năng một cách hiệu quả chưa? Việc giảm thiểu các vi phạm tiềm tàng là cách tốt nhất để tránh bị "kích hoạt".

• Sẵn sàng về mặt Kỹ thuật: Lập kế hoạch kiến trúc hệ thống của bạn để có thể "bản địa hóa" dữ liệu nếu nhận được yêu cầu. Điều này có thể bao gồm việc lựa chọn các đối tác trung tâm dữ liệu tại Việt Nam hoặc thiết kế hệ thống có khả năng phân tách và lưu trữ dữ liệu theo khu vực địa lý.

• Lựa chọn các Đối tác Sẵn sàng Tuân thủ: Khi sử dụng các công cụ của bên thứ ba (như form builder, CRM), hãy chọn những đối tác hiểu rõ các quy định này và cung cấp các tùy chọn lưu trữ dữ liệu linh hoạt. Điều này giúp giảm thiểu một phần rủi ro trong hoạt động của bạn.

Lời kết: Từ Phản ứng đến Chủ động

Yêu cầu bản địa hóa dữ liệu của Luật An ninh mạng là một nghĩa vụ pháp lý nghiêm túc với những tác động kinh doanh sâu rộng. Thay vì chờ đợi một cách bị động cho đến khi nhận được yêu cầu từ cơ quan chức năng, các doanh nghiệp khôn ngoan sẽ có một chiến lược chủ động.

Việc xây dựng dịch vụ của bạn trên một nền tảng an toàn và sẵn sàng tuân thủ là điều tối quan trọng trong môi trường pháp lý phức tạp này. Tại Walla, chúng tôi được thiết kế để cung cấp nền tảng đó cho các nhu cầu thu thập dữ liệu của bạn, giúp bạn bớt đi một nỗi lo khi điều hướng trong bối cảnh kỹ thuật số của Việt Nam.

Đọc thêm:

• Bảo mật Dữ liệu trong Kỷ nguyên Đám mây: 5 Nguyên tắc Bảo mật Mọi Doanh nghiệp Việt Nam phải Thực hành

• Thu thập Dữ liệu Khách hàng: 'Tự phát triển' hay 'Sử dụng Giải pháp Chuyên nghiệp'? Đâu là Lựa chọn Thông minh tại Thị trường Việt Nam?

• Đánh giá Tác động Bảo vệ Dữ liệu (DPIA): Vượt trên một Tài liệu Pháp lý, trở thành Công cụ Chẩn đoán Rủi ro Kinh doanh

• Cách thông minh nhất để nhận được 'Sự đồng thuận' của khách hàng Việt Nam: Tuân thủ quy định mà không làm giảm tỷ lệ chuyển đổi

• 'Bản địa hóa Dữ liệu', một Thực tế Không thể Tránh khỏi: Luật An ninh mạng ảnh hưởng đến Doanh nghiệp của bạn như thế nào

• Chuyển Dữ liệu ra Nước ngoài: Ý nghĩa của việc 'Lưu trữ Dữ liệu Gốc tại Việt Nam' và các Giải pháp Thực tế

• Nghị định 13 về Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân: Doanh nghiệp của bạn nên bắt đầu từ đâu?

• Hướng dẫn tuân thủ Nghị định 13 của Việt Nam